κειμενο πρωτοβουλίας

Με το κείμενο αυτό, θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε συνοπτικά σε ορισμένα ερωτήματα που τίθενται σχετικά με την αντίληψη της Πρωτοβουλίας γύρω από τις ΑΠΕ αλλά και τη στάση μας στο ενεργειακό ζήτημα.

Καταρχάς, η ομάδα μας μετονομάστηκε από “Επιτροπή Αγώνα Ενάντια στην Κατασκευή Φράγματος” σε “Πρωτοβουλία Ενάντια στην “Πράσινη Ανάπτυξη” και τα Αιολικά στα Γρεβενά” με σκοπό να προσεγγίσει το ζήτημα της “πράσινης ανάπτυξης” και των ΑΠΕ με ένα συνολικό τρόπο.

Στη συγκεκριμένη προκήρυξη file:///C:/Users/pc1/Desktop/__________________-____________.pdf%3B%20filename=%20UTF-8''%CE%B2%CE%B5%CE%BD%CE%B5%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%82-%CF%86%CF%81%CE%AC%CE%B3%CE%BC%CE%B1(1)%20(1).pdf, η οποία αφορά εν μέρει τα υδροηλεκτρικά φράγματα αλλά και συνολικά τις επιπτώσεις των ΑΠΕ σε κοινωικο-οικοομικό, πέρα από περιβαλλοντικό, επίπεδο μπορούν να βρεθούν ορισμένες απαντήσεις.

Έχουν τεθεί πολλές φορές ερωτήματα τύπου “δηλαδή τι θέλετε να καίμε λιγνίτη και να μολύνουμε το περιβάλλον;” ή “είστε σε όλα αρνητικοί, γιατί δεν προτείνετε τίποτα;”, στα οποία οφείλουμε κάποιες απαντήσεις.

Θα ξεκινήσουμε αντίστροφα, διαβάζοντας πρώτα ορισμένα από τα αιτήματα μας (που αφορούν συνολικά το ζήτημα των ΑΠΕ), όπως αποτυπώνονται στην παραπάνω προκήρυξη:

-ΟΧΙ στην περιβαλλοντική καταστροφή του πολύτιμου ορεινού μας όγκου 

-ΟΧΙ στη λεηλασία της φυσικής και πολιτισμικής κληρονομιάς μας στο βωμό του κέρδους 

-ΟΧΙ στην ιδιωτικοποίηση του ρεύματος και την ενεργειακή εξάρτηση 

-ΝΑΙ στην υπεράσπιση των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων (αλιεία, κτηνοτροφία, τουρισμός, πεζοπορία) που θα σαρωθούν από τα φράγματα και τις ανεμογεννήτριες 

-ΝΑΙ στην εγκατάσταση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με κεντρικό σχεδιασμό, ενιαίο και δημόσιο φορέα διαχείρισης, με σεβασμό πάντα στις περιβαλλοντικές προϋποθέσεις 

-ΝΑΙ στην αναγκαία παραμονή (εκσυγχρονισμός, ανανέωση φίλτρων, αποκατάσταση ανοιχτής γης και επίστροφή στους κατοίκους για καλλιέργεια) κάποιων λιγνιτικών μονάδων παραγωγής ενέργειας, χωρίς το ακριβό εισαγόμενο φυσικό αέριο 

-ΝΑΙ στην υπεράσπιση του ρεύματος ως κοινωνικό αγαθό προς όφελος της κοινωνικής πλειοψηφίας 

Οι επιπτώσεις της περιβαλλοντικής καταστροφής που προκαλούν και θα συνεχίσουν με πολύ χειρότερους όρους να προκαλούν οι ΑΠΕ, αν ψηφιστεί το περιβαλλοντοκτόνο νομοσχέδιο του Χατζηδάκη, ίσως να είναι το σημείο για το οποίο δεν υπάρχουν και πολλές αμφιβολίες. Ωστόσο υπάρχουν ορισμένες όψεις που αναδεικνύουν τις πραγματικές επιδιώξεις και την απάτη της “πράσινης ανάπτυξης”, η οποία συνήθως λειτουργεί σαν άλλοθι.

Aρχικά, πρέπει να επισημανθεί ότι η δομή των συστημάτων ηλεκτροδότησης στην Ελλάδα, τα οποία είχαν διαμορφωθεί ως καθετοποιημένες, κυρίως δημόσιες, μονοπωλιακές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, σταμάτησε βάσει των επιταγών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι γεγονός ότι η Ελλάδα μέχρι τη δεκαετία του '80 είχε 70% ενεργειακή αυτάρκεια χάρη ακριβώς στην παραπάνω δομή. Υπό το φως των παραπάνω, γίνεται εύκολα αντιληπτό πως η αδιαμφισβήτητη διαβλητότητα της “ανεξάρτητης” Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, δεν είναι ένας επιπόλαιος χειρισμός των τελευταίων κυβερνήσεων ή μια αδυναμία της ελληνικής πραγματικότητας. Αντιθέτως, υπάγεται αποφασιστικά στη στρατηγική διασύνδεσης των επιμέρους εθνικών αγορών ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ τους, στην οποία συναινούν υποτελώς οι δικές μας κυβερνήσεις. Μέσα από αυτή τη διαδικασία “διεθνοποίησης” αυτού του τεράστιου πεδίου κερδοφορίας, όπως είναι οι ΑΠΕ, επιδιώκουν και οι Έλληνες μεγαλοκαρχαρίες να ρεφάρουν.

Η διαμόρφωση ενός Ευρωπαικού χρηματιστηρίου ενέργειας, τα δικαιώματα εκπομπής ρύπων ως μοχλός κατεύθυνσης, η ενεργειακή εξάρτηση των αδύναμων χωρών, η ιδιωτικοποίηση της ενέργειας και η κατοχύρωση ενός πλαισίου αλόγιστης παραχώρησης αδειών, πιστοποιημένων μάλιστα από ιδιωτικές εταιρίες και όχι από έναν ανεξάρτητο δημόσιο φορέα, είναι μερικά από τα αποτελέσματα της παραπάνω ενεργειακής πολιτικής.

Ιδιαίτερα κρίσιμο ζήτημα είναι η άναρχη, μάλιστα, παραχώρηση αδειών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της πρακτικής αποτελούν τα υδροηλεκτρικά φράγματα. Πράγματι, όσον αφορά το επιδιωκόμενο φράγμα στον Βενέτικο, χαρακτηριστική είναι η απουσία κεντρικής μελέτης που να συνυπολογίζει τη φέρουσα ικανότητα του ποταμού σε σχέση με τα υπάρχοντα φράγματα και αυτά που σχεδιάζουν να κάνουν (3 υδροηλεκτρικά σε πέντε χιλιόμετρα στην συγκεκριμένη περιοχή). Αλλά και για τα αιολικά, είναι άπειρα τα παραδείγματα αλόγιστης παραχώρησης αδειών και λεηλασίας των βουνών με fast track διαδικασίες (βλ. Άγραφα, Εύβοια κα.) την ώρα που όχι μόνο έχουμε πιάσει τον υποτιθέμενο στόχο εγκατεστημένης ισχύος από ΑΠΕ, ήδη από το 2013, αλλά και   η ήδη εγκατεστημένη ισχύ είναι υπέρμετρη για τις ανάγκες του εθνικού συστήματος ενέργειας. 

Όλα τα παραπάνω σε συνδυασμό με το αφήγημα της πράσινης ανάπτυξης λειτουργούν, φυσικά, και ως μοχλός για την πλήρη ιδιωτικοποίηση της ενέργειας. Το 2017 πουλήθηκε ποσοστό 24% του ΑΔΜΗΕ σε κινέζικη εταιρεία. Σήμερα δρομολογείται από τον Χατζηδάκη επιπλέον ιδιωτικοποίηση ποσοστού του ΑΔΜΗΕ, αλλά και ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ.  (Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας), τομείς κερδοφόρους για τη ΔΕΗ. Με την ιδιωτικοποίηση των δικτύων και της μεταφοράς, η χρέωση των πολιτών και των εταιρειών για τη χρήση τους (που αυτή τη στιγμή λαμβάνει χώρα με το λογαριασμό της ΔΕΗ), θα καθορίζεται από ιδιώτες που θα έχουν θέση ισχύος σε μονοπωλιακό καθεστώς. Στην ουσία, μέσω της απελευθέρωσης της αγοράς της ενέργειας, δημιουργούνται από το σύστημα, ενδιάμεσοι μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών, οι οποίοι εν συνεχεία διαμορφώνουν τη λιανική τιμή προσθέτοντας τη δική τους προμήθεια και κέρδος. Στη λιανική τιμή που πληρώνουν οι πολίτες προστίθενται επίσης φόροι και ο λογαριασμός ΕΤΜΕΑΡ που επιδοτεί τις ΑΠΕ. Επιπλέον, στοχευμένα τα τελευταία χρόνια η ΔΕΗ δουλεύει στο 50% της απόδοσης της, πληρώνει υπέρμετρα πρόστιμα λόγω μη αναβάθμισης και πουλάει το ρεύμα σε βιομήχανους και ιδιωτικές εταιρείες φθηνότερα του κόστους. Αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής είναι το ξεπούλημα της ΔΕΗ και το εγκληματικό σχέδιο βίαιης απολιγνιτοποίησης της ΔΕΗ με σκοπό τη μετατροπή της σε μονάδες καύσης ακριβού εισαγώμενου αμερικάνικου φυσικού αερίου (LNG).

Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν από όλες τις παραπάνω πληροφορίες ότι ο σκοπός της “πράσινης ανάπτυξης” δεν είναι η μείωση των εκπομπών ρύπων. Η Αμερική, η Ρωσία, η Ινδία αν και πρωταθλήτριες ρύπων δε συμμετέχουν σε αυτή την ενεργειακή στρατηγική ενώ την ίδια ώρα πολλές χώρες της Ευρώπης, όπως και η Γερμανία, επεκτείνουν το χρονοδιάγραμμα αναγκαίας εγκατάστασης ΑΠΕ, διατηρώντας σε μεγάλο ποσοστό πιο ρυπογόνες αλλά αποδοτικές μορφές ενέργειας. Αντιθέτως, η “πράσινη ανάπτυξη” συνιστά τον μοχλό χάραξης της ενεργειακής στρατηγικής των δυνατών ευρωπαικών χωρών που εξάγουν ενέργεια και υψηλή τεχνογνωσία. Και όλα αυτά την ίδια ώρα που οι εξέχουσες χώρες της “πράσινης ανάπτυξης” προωθούν ακατάπαυστα την κατα τα άλλα ρυπογόνα εξόρυξη υδρογονανθράκων διενεργώντας νέες έρευνες και πολέμους σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, για τον μαύρο χρυσό.

.

Ωστόσο παραμένει ανοιχτό το ερώτημα του τι ενεργειακό μίγμα (συνδυασμός μεταβλητής και σταθερής ενέργειας) θα πρέπει να έχουμε ως χώρα με σκοπό την ενεργειακή μας αυτάρκεια αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος.

Το πρόταγμα “ΝΑΙ στην εγκατάσταση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με κεντρικό σχεδιασμό, ενιαίο και δημόσιο φορέα διαχείρισης, με σεβασμό πάντα στις περιβαλλοντικές προϋποθέσεις”, σημαίνει ότι συμφωνούμε με:

-την παραγωγή ενέργειας από μεγάλα υδροηλεκτρικά φράγματα ή από μικρά υδροηλεκτρικά τύπου pelton (ανοικτής διατομής χωρίς διώρυγα προσαγωγής)

-την τοποθέτηση ανεμογεννητριών με αυστηρές περιβαλλοντικές προυποθέσεις που θα σέβονται δασικούς χάρτες, δίκτυα NATURA, ανθρωπογενή δραστηριότητα, παράλληλες οικονομικές δραστηριότητες (αλιεία, κτηνοτροφία, τουρισμός)

-την παραγωγή ηλιακής ενέργειας σε άγονες, μη καλλιεργήσιμες περιοχές.

Αυτός είναι ο μόνος τρόπος, σε συνδυασμό με τη δημόσια διαβούλευση κράτους και τοπικών κοινοτήτων, να διασφαλιστεί ότι η εγκατάσταση των ΑΠΕ δεν θα γίνεται με σκοπό το ιδιωτελές κέρδος και τις κατ'επέκταση επιπτώσεις του.

Από την άλλη, το  “ΝΑΙ στην αναγκαία παραμονή (εκσυγχρονισμός, ανανέωση φίλτρων, αποκατάσταση ανοιχτής γης και επίστροφή στους κατοίκους για καλλιέργεια) κάποιων λιγνιτικών μονάδων παραγωγής ενέργειας, χωρίς το ακριβό εισαγόμενο φυσικό αέριο” σημαίνει ότι:

Η μεταβλητή ενέργεια των ΑΠΕ όχι μόνο δεν είναι ικανή να βαστάξει ένα εθνικό δίκτυο ενέργειας αλλά στην πραγματικότητα θέλει και ισχυρή υποστήριξη από μονάδες παραγωγής σταθερής ενέργειας που θα καλύπτουν το κενό απόδοσης, λόγω παραδείγματος χάρη των καιρικών αλλαγών. Η απαραίτητη σταθερή ενέργεια μπορεί να υπερκαλυφτεί με την παραγωγή λιγνίτη, του εθνικού μας ορυκτού και πολύ φθηνού στην πραγματικότητα, με τον απαραίτητο εκσυγχρονισμό των μονάδων.

Μπορεί να πλάθει ο καθένας μας στο μυαλό του ένα ιδεατό εγκεφαλικό σχέδιο, στο οποίο ένα αόρατο χέρι της αγοράς θα βάζει φρένο με δικλίδες ασφαλείας και περιβαλλοντικές ευαισθησίες στην αχόρταγη όρεξη των ενεργειακών λόμπι (εγχώριων και διεθνών). Επίσης, μπορούμε εύκολα να πιστεύουμε στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής μέσω της “πράσινης ανάπτυξης” ή να  εγκλωβίζόμαστε σε ψευτοδίπολα “ΑΠΕ ή ρυπογόνο πετρέλαιο και λιγνίτης” και να βρίσκουμε τη λύση. Ωστόσο, τελικά “η υπεράσπιση του ρεύματος ως κοινωνικού αγαθού προς όφελος της κοινωνικής πλειοψηφίας” είναι ο βασικός όρος και υπό αυτό το πρίσμα θα υπερασπιστούμε τα περήφανα βουνά και τα αγέρωχα ποτάμια μας με αίτημα...

“ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΤΗ ΛΕΗΛΑΣΙΑ

ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΦΘΗΝΟ ΡΕΥΜΑ ΓΗ ΚΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ”